Απρίλιος 25, 2025.

Η Μακροοικονομία στο Προσκήνιο

Μέσα στον χαμό των δασμών Τραμπ και της γεωπολιτικής έντασης, η μακροοικονομία επανέρχεται στο επίκεντρο με τα τελευταία στοιχεία για τις αιτήσεις ανεργίας στις ΗΠΑ και τις δηλώσεις του Jerome Powell. Η ισχυρή αγορά εργασίας, η πληθωριστική απειλή και η πολιτική πίεση του Τραμπ στον πρόεδρο της Fed δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Πώς επηρεάζουν αυτά την Ελλάδα, την Ευρώπη και τους επενδυτές; Ας δούμε αναλυτικά.

Αιτήσεις Ανεργίας: Η Αγορά Εργασίας Αντέχει

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ για την εβδομάδα που έληξε στις 12 Απριλίου 2025:

• Αρχικές αιτήσεις ανεργίας: Μειώθηκαν κατά 9.000, φτάνοντας τις 215.000, έναντι προβλέψεων για 225.000.
• Μέσος όρος 4 εβδομάδων: Έπεσε στις 220.750 από 223.250, δείχνοντας σταθερότητα.
• Συνεχιζόμενες αιτήσεις: Αυξήθηκαν οριακά στις 1.885.000, ελαφρώς πάνω από τις εκτιμήσεις.

Τι σημαίνουν αυτά; Η αγορά εργασίας παραμένει πολύ ισχυρή, με την ανεργία στο 4.1% (ιστορικά χαμηλό) και χαμηλά επίπεδα απολύσεων. Παρά τα υψηλά επιτόκια (4.25%-4.50%), η οικονομία δεν δείχνει σημάδια κατάρρευσης, επιβεβαιώνοντας την ανθεκτικότητα που υπογράμμισε ο Powell.

Powell: Προειδοποιήσεις για Πληθωρισμό και Ψυχραιμία

Ο Jerome Powell, πρόεδρος της Fed, στην ομιλία του στις 16 Απριλίου 2025 στο Economic Club of Chicago, εξέφρασε ανησυχίες για τους δασμούς Τραμπ:

• Οι δασμοί (10% βασικός, 20% στην ΕΕ, έως 46% σε άλλες χώρες) είναι «πολύ μεγαλύτεροι» από τις χειρότερες προβλέψεις της Fed.
• Επιπτώσεις: Υψηλότερος πληθωρισμός (Core PCE 2.9%, προβλέπεται 3.5%) και βραδύτερη ανάπτυξη (1.7% το 2025, από 2.1%).
• Η ισχυρή αγορά εργασίας μπορεί να πυροδοτήσει πληθωρισμό, καθώς η χαμηλή ανεργία αυξάνει τη ζήτηση, πιέζει τους μισθούς και οδηγεί σε μετακύλιση κόστους στους καταναλωτές.

Η στρατηγική του Powell είναι ξεκάθαρη: «Περιμένουμε για μεγαλύτερη σαφήνεια». Η Fed δεν βιάζεται να μειώσει τα επιτόκια, καθώς ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον στόχο του 2% (2.7% τέλος 2025). Αυτή η στάση δείχνει ψυχραιμία, ειδικά με τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις υψηλές τιμές ενέργειας να απειλούν περαιτέρω πιέσεις.

Trump vs Powell: Μια Πολιτική Μάχη με Οικονομικές Συνέπειες

Ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει την επίθεση κατά του Powell, αποκαλώντας τον «Mr. Too Late» και «major loser» στο Truth Social. Υποστηρίζει ότι ο πληθωρισμός είναι «σχεδόν μηδενικός», λόγω πτώσης τιμών σε ενέργεια και τρόφιμα, και απειλεί να τον απολύσει πριν τη λήξη της θητείας του (Μάιος 2026).

Μπορεί ο Τραμπ να Απολύσει τον Powell;

• Νομικό Πλαίσιο: Ο Powell διορίστηκε το 2018 από τον Τραμπ ως πρόεδρος της Fed (4ετής θητεία, ανανεώθηκε από τον Biden) και μέλος του Δ.Σ. (14ετής θητεία). Η απομάκρυνση από το Δ.Σ. απαιτεί «σοβαρό λόγο» (π.χ. παράνομες πράξεις), ενώ η απομάκρυνση από την προεδρία είναι νομικά ασαφής και μπορεί να φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο.
• Πιθανότητα: Η θητεία του Powell λήγει σε 13 μήνες. Ο Τραμπ μπορεί να περιμένει ή να διορίσει νέο πρόεδρο το 2026, μειώνοντας το κίνητρο για απόλυση τώρα.

Τι Σημαίνει μια Πιθανή Απόλυση;

• Πολιτικοποίηση της Fed: Η ανεξαρτησία της Fed είναι κρίσιμη για τη λήψη αποφάσεων βασισμένων σε δεδομένα, όχι σε πολιτικές πιέσεις. Μια απόλυση θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη των αγορών, προκαλώντας μεταβλητότητα σε μετοχές, ομόλογα και το δολάριο.
• Ιστορικό Προηγούμενο: Τη δεκαετία του 1970, ο πρόεδρος της Fed Arthur Burns υπέκυψε στις πιέσεις του Νίξον για χαμηλά επιτόκια, οδηγώντας σε πληθωρισμό. Ο Paul Volcker, το 1979, επανέφερε την τάξη με επιτόκια κοντά στο 20%, αλλά με κόστος ύφεση.
• Στρατηγική Τραμπ: Οι επιθέσεις φαίνονται ως τακτική πίεσης για μείωση επιτοκίων, που θα ενίσχυαν την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα αλλά θα ρίσκαραν πληθωρισμό.

Οι αγορές αντέδρασαν με πτώση (S&P 500 -3% στις 10 Απριλίου), καθώς η αβεβαιότητα από τους δασμούς και την πολιτική σύγκρουση κλιμακώνεται.

Επιπτώσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, επηρεάζεται έμμεσα από το αμερικανικό δράμα:

• Δασμοί: Οι δασμοί 20% στην ΕΕ πλήττουν τις εξαγωγές (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία Γερμανίας), μειώνοντας τη ζήτηση για ελληνικά ενδιάμεσα αγαθά (π.χ. μέταλλα). Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει πτώση του ΑΕΠ στο 2.3% το 2025 (από 2.5%).
• Πληθωρισμός: Αν ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ ανέβει (π.χ. 3.5%), οι τιμές ενέργειας και πρώτων υλών θα πιέσουν την Ελλάδα (πληθωρισμός 3.1% Μάρτιος 2025).
• Αγορές: Η μεταβλητότητα από την πολιτικοποίηση της Fed μπορεί να πλήξει το Χρηματιστήριο Αθηνών (ATHEX), ειδικά σε τράπεζες (Εθνική, Eurobank) και εξαγωγικές εταιρείες (Μυτιληναίος).
• Ναυτιλία: Ο ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος, που κυριαρχεί παγκοσμίως, μπορεί να δεχθεί πίεση από τη μείωση του παγκόσμιου εμπορίου, αν και στρατηγικές επανεξαγωγής περιορίζουν τις ζημιές.

Κίνδυνοι

• Πληθωρισμός: Αν η Fed κρατήσει υψηλά επιτόκια, η παγκόσμια ανάπτυξη (συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ) θα επιβραδυνθεί.
• Πολιτικοποίηση της Fed: Μια απόλυση Powell θα πυροδοτήσει κρίση εμπιστοσύνης, πλήττοντας μετοχές και ομόλογα.
• Δασμοί: Η κλιμάκωση των αντιποίνων από την ΕΕ θα πλήξει την Ελλάδα έμμεσα.
• Γεωπολιτική: Οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία διατηρούν υψηλές τις τιμές ενέργειας.

Συμπέρασμα

Ο Powell επιβεβαιώνεται: η ισχυρή αγορά εργασίας και οι δασμοί Τραμπ κρατούν τον πληθωρισμό σε εγρήγορση, δικαιώνοντας τη στάση αναμονής της Fed. Η επίθεση του Τραμπ στον Powell είναι τακτική πίεσης, αλλά η ανεξαρτησία της Fed παραμένει κρίσιμη για τη σταθερότητα. Για την Ελλάδα, οι έμμεσες πιέσεις από την ΕΕ απαιτούν προσοχή. Οι επενδυτές πρέπει να θωρακιστούν με τράπεζες, ομόλογα και τουριστικά assets, κρατώντας ρευστότητα για ευκαιρίες σε πτώσεις. Η ψυχραιμία του Powell είναι το μήνυμα: «Μην βιάζεσαι, περίμενε το σωστό timing».

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340