Απρίλιος 24, 2025.

Μια Οικονομία που Ξεπερνά τις Προσδοκίες

Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να εκπλήσσει, με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) να ανακοινώνει στις 22 Απριλίου 2025 πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% και δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3% για το 2024, τα υψηλότερα σε δεκαετίες. Αυτά τα «δίδυμα υπερπλεονάσματα» ξεπέρασαν κάθε πρόβλεψη (αρχική: 2,5%, αναθεωρημένη: 3,5%), ενισχύοντας τη θέση της Ελλάδας στις αγορές, λίγες μέρες μετά την αναβάθμιση της S&P στο BBB. Με την πρόωρη αποπληρωμή δανείων του μνημονίου και τη μείωση του χρέους, η Ελλάδα στοχεύει στην επενδυτική βαθμίδα A. Πώς επηρεάζουν αυτά τις επενδύσεις και ποια είναι τα εμπόδια;

Τα Υπερπλεονάσματα: Αριθμοί και Σημασία

• Πρωτογενές Πλεόνασμα: Διαμορφώθηκε στα 11,4 δισ. ευρώ (4,8% του ΑΕΠ) το 2024, έναντι 4,5 δισ. ευρώ (1,9%) το 2023, ξεπερνώντας την αρχική πρόβλεψη (2,5%) κατά 2,3% του ΑΕΠ.
• Δημοσιονομικό Πλεόνασμα: Έφτασε τα 3,18 δισ. ευρώ (1,3% του ΑΕΠ), έναντι ελλείμματος 0,7% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός 2025 και πλεονάσματος 0,2% που εκτιμούσε ο Κωστής Χατζηδάκης.
• Δημόσιο Χρέος: Μειώθηκε στα 364,9 δισ. ευρώ (153,6% του ΑΕΠ) το 2024, από 163,9% το 2023, καλύτερα από την πρόβλεψη του προϋπολογισμού (154%).

Η υπεραπόδοση ενισχύει τη φερεγγυότητα της Ελλάδας, μειώνει το κόστος δανεισμού και ανοίγει χώρο για μέτρα στήριξης, όπως ανακοινώθηκαν από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Υφυπουργό Θάνο Πετραλιά.

Πού Οφείλεται η Υπεραπόδοση

Η εντυπωσιακή δημοσιονομική εικόνα βασίζεται σε πολλούς παράγοντες:

1. Αύξηση Φορολογικών Εσόδων:
   • 11,5 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα τη διετία 2023-2024, με 1,8 δισ. ευρώ μόνο το πρώτο τρίμηνο 2025.
   • 2 δισ. ευρώ από τη μείωση της φοροδιαφυγής, χάρη στα συστήματα POS και MyDATA (6μηνη εφαρμογή).
   • Η ακρίβεια (πληθωρισμός 3,1% Μάρτιος 2025) αύξησε τα έσοδα από ΦΠΑ, αν και πιέζει τα νοικοκυριά.
2. Ανάπτυξη: Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,3% το 2024, με ώθηση από τον τουρισμό (28,2 εκατ. θέσεις το 2025) και τη βιομηχανία (+6,4% παραγωγή).
3. Δημοσιονομική Πειθαρχία: Η κυβέρνηση διατήρησε συντηρητική πολιτική, παρά την υποεκτέλεση επενδύσεων το 2024, που αναμένεται να αντιστραφεί το 2025 με το NextGenEU.
4. Νέοι Κανόνες ΕΕ: Ο «κόφτης δαπανών» μετακινήθηκε από 3,7% σε 4,5% του ΑΕΠ, δίνοντας ευελιξία για μέτρα στήριξης χωρίς να παραβιάζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Στρατηγικές Κινήσεις και Στόχοι

• Πρόωρη Αποπληρωμή Δανείων: Η κυβέρνηση προανήγγειλε την αποπληρωμή δανείων του πρώτου μνημονίου (2010), μειώνοντας το κόστος εξυπηρέτησης χρέους και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των αγορών.
• Στόχος Βαθμίδας A: Η μείωση του χρέους (προς 114% το 2028, σύμφωνα με την S&P) και τα υπερπλεονάσματα ανοίγουν τον δρόμο για περαιτέρω αναβαθμίσεις, με στόχο την επιστροφή στην κατηγορία A (πριν την κρίση του 2009).
• Ομόλογα: Η καλύτερη δημοσιονομική εικόνα μειώνει τα spreads των ελληνικών ομολόγων (10ετή: ~3%, spread 80-90 μ.β.), προσελκύοντας επενδυτές.

Το «Αγκάθι»: Έλλειμμα Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών

Παρά την επιτυχία, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κρούει τον κώδωνα για το υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών:

• 2024: 6,9% του ΑΕΠ.
• 2025: 6,5% του ΑΕΠ.
• 2026: 5,9% του ΑΕΠ.
• Μακροπρόθεσμα: 3,5% του ΑΕΠ.

Αιτίες:

• Υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές, που περιορίζει το εμπορικό ισοζύγιο.
• Εμπορικός Πόλεμος: Οι δασμοί Τραμπ (20% στην ΕΕ) απειλούν τις εξαγωγές (4% προς ΗΠΑ, αλλά έμμεση πίεση μέσω Γερμανίας-Ιταλίας).
• Ναυτιλία: Το ναυτιλιακό ισοζύγιο ήταν ελαφρώς αρνητικό (-124 εκατ. ευρώ το 2024), αλλά η μείωση του παγκόσμιου εμπορίου μπορεί να επιδεινώσει το έλλειμμα.

Η S&P σημειώνει ότι η μείωση αυτού του ελλείμματος είναι κρίσιμη για περαιτέρω αναβαθμίσεις, καθώς ενισχύει την εξωτερική βιωσιμότητα.

Συμπέρασμα

Τα υπερπλεονάσματα του 2024 (4,8% πρωτογενές, 1,3% δημοσιονομικό) αποτελούν ορόσημο για την ελληνική οικονομία, ενισχύοντας τη φερεγγυότητα, μειώνοντας το χρέος (153,6%) και ανοίγοντας τον δρόμο για τη βαθμίδα A. Η υπεραπόδοση, που στηρίζεται σε φορολογικά έσοδα, ανάπτυξη και δημοσιονομική πειθαρχία, δίνει ευελιξία για μέτρα στήριξης. Ωστόσο, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (6,5% το 2025) και οι δασμοί Τραμπ απαιτούν προσοχή. Οι επενδυτές πρέπει να στοχεύσουν σε τράπεζες, ομόλογα και τουριστικά assets, κρατώντας ρευστότητα για να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες σε ένα αβέβαιο παγκόσμιο περιβάλλον. Η Ελλάδα «λάμπει» – επένδυσε έξυπνα πριν οι αποτιμήσεις εκτοξευθούν.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340