Πρόσφατες Εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

Ιούνιος 24, 2025.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε με πυραυλικές επιθέσεις του Ιράν σε αμερικανικές βάσεις στο Κατάρ και τον Ιράκ, ενώ περιφερειακοί παράγοντες όπως η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, και τα ΗΑΕ εξέφρασαν ανησυχίες. Η διπλωματική παρέμβαση του Προέδρου Τραμπ οδήγησε σε συμφωνία για πλήρη κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με τη μεσολάβηση του Κατάρ. Παράλληλα, η Ρωσία και άλλες χώρες καταδίκασαν τις επιθέσεις των ΗΠΑ, ενώ η Γερμανία υπογράμμισε τις διπλωματικές προσπάθειες.

Στρατιωτικές Ενέργειες και Κλιμάκωση

• Αμερικανικές Επιθέσεις:
  • Οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Προέδρου Τραμπ, έπληξαν τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις (Fordow, Natanz, Isfahan) στις 21 Ιουνίου 2025, με βόμβες bunker-buster. Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι επιθέσεις «κατέστρεψαν πλήρως» τις εγκαταστάσεις, αν και η IAEA ανέφερε ότι η εκτίμηση ζημιών είναι σε εξέλιξη.
  • Ο Λευκός Οίκος ισχυρίστηκε ότι το Ιράν βρισκόταν «εβδομάδες» μακριά από την απόκτηση πυρηνικού όπλου, δικαιολογώντας την επέμβαση.
• Ιρανικές Ανταποκρίσεις:
  • Το Ιράν εξαπέλυσε 6 πυραύλους προς τη βάση Al Udeid στο Κατάρ και βαλλιστικούς πυραύλους σε αμερικανικές βάσεις στον Ιράκ, ως αντίποινα για τις επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
  • Το Ιράν προειδοποίησε για «ισχυρή και ανάλογη» απάντηση, αλλά έδωσε προηγούμενη ειδοποίηση για την επίθεση στο Κατάρ, αποφεύγοντας θύματα.
• Ισραηλινές Επιθέσεις:
  • Το Ισραήλ συνέχισε τις επιθέσεις στη Τεχεράνη, στοχεύοντας τη φυλακή Evin και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, με σκοπό την αποδυνάμωση του ιρανικού καθεστώτος.
  • Το Ιράν απάντησε με πυραύλους που προκάλεσαν θύματα στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων 3 νεκρών σε οικιστική περιοχή.

Περιφερειακές και Διεθνείς Αντιδράσεις

• Ρωσία:
  • Καταδίκασε «βαθιά» τις επιθέσεις των ΗΠΑ ως «παράνομες» και παραβίαση του διεθνούς δικαίου, προειδοποιώντας για «επικίνδυνη κλιμάκωση» και πιθανή «πυρηνική καταστροφή».
  • Ο ΥΠΕΞ του Ιράν, Abbas Araghchi, συναντήθηκε με τον Πούτιν στη Μόσχα για «σοβαρές διαβουλεύσεις».
• Κατάρ, ΗΑΕ, Ιράκ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν:
  • Έκλεισαν τον εναέριο χώρο τους λόγω φόβων για ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις.
  • Το Κατάρ καταδίκασε την ιρανική επίθεση στην Al Udeid ως «κατάφωρη παραβίαση» της κυριαρχίας του, αλλά μεσολάβησε για την κατάπαυση του πυρός.
• Σαουδική Αραβία:
  • Χαρακτήρισε την ιρανική επίθεση στο Κατάρ «απαράδεκτη» και «αδικαιολόγητη».
• Γερμανία:
  • Επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ εργάζονται για διπλωματικές συνομιλίες με το Ιράν, υποστηρίζοντας την αποκλιμάκωση.

Διπλωματική Επίλυση και Κατάπαυση Πυρός

• Κατάπαυση Πυρός:
  • Ο Τραμπ ανακοίνωσε στις 23 Ιουνίου 2025 ότι Ισραήλ και Ιράν συμφώνησαν σε «πλήρη και ολική κατάπαυση πυρός», που θα ξεκινήσει εντός 6 ωρών, με τη μεσολάβηση του Κατάρ.
  • Το Ιράν επιβεβαίωσε τη συμφωνία, με τον Araghchi να δηλώνει ότι θα σταματήσει τις επιθέσεις αν το Ισραήλ πράξει το ίδιο.
  • Το Ισραήλ δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα, αν και ο Νετανιάχου συνομίλησε με τον Τραμπ, ο οποίος ζήτησε «τέλος του πολέμου».
• Ρόλος Κατάρ:
  • Ο Εμίρης του Κατάρ, Tamim bin Hamad Al Thani, διαμεσολάβησε επιτυχώς, πείθοντας το Ιράν να συμφωνήσει στη βάση ότι το Ισραήλ θα σταματήσει τις επιθέσεις. -Fa
• Οικονομικές Επιπτώσεις:
  • Οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν κατά 7% μετά την ιρανική επίθεση στο Κατάρ, καθώς οι έμποροι θεώρησαν ότι η απειλή κλεισίματος του Στενού του Ορμούζ μειώθηκε.

Κίνδυνοι και Προκλήσεις

• Πυρηνικό Πρόγραμμα Ιράν:
  • Ο Λευκός Οίκος ισχυρίστηκε ότι το πρόγραμμα του Ιράν καταστράφηκε, αλλά η IAEA δεν μπορεί να επαληθεύσει τη ζημιά ή την ύπαρξη μυστικών εγκαταστάσεων.
  • Η Ρωσία υποστήριξε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για πρόθεση του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
• Γεωπολιτικοί Κίνδυνοι:
  • Η κλιμάκωση αύξησε την ανησυχία για ευρύτερη σύγκρουση, με πιθανές επιπτώσεις στις τιμές ενέργειας και τη σταθερότητα της περιοχής.
  • Η Κίνα, η Πακιστάν, και η Ρωσία καταδίκασαν τις επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ, ζητώντας διπλωματική λύση.
• Αμερικανική Πολιτική:
  • Ο Τραμπ εξέφρασε ενδιαφέρον για διπλωματική λύση, αλλά η έλλειψη έγκρισης από το Κογκρέσο για τις επιθέσεις προκάλεσε αντιδράσεις από Δημοκρατικούς.

Συμπέρασμα

Η σύγκρουση μεταξύ Ιράν, Ισραήλ, και ΗΠΑ κλιμακώθηκε επικίνδυνα τον Ιούνιο του 2025, με τις ΗΠΑ να πλήττουν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και το Ιράν να ανταποδίδει με πυραυλικές επιθέσεις σε βάσεις των ΗΠΑ στο Κατάρ και τον Ιράκ. Περιφερειακές χώρες όπως το Κατάρ, τα ΗΑΕ, και η Σαουδική Αραβία εξέφρασαν ανησυχία, ενώ η Ρωσία καταδίκασε τις ενέργειες των ΗΠΑ ως παράνομες. Η διπλωματική παρέμβαση του Τραμπ και του Κατάρ οδήγησε σε συμφωνία για κατάπαυση πυρός που ξεκινά εντός 6 ωρών από τις 23 Ιουνίου 2025, αν και η πλήρης εφαρμογή παραμένει αβέβαιη, καθώς το Ισραήλ δεν έχει επιβεβαιώσει. Οι κίνδυνοι για την περιφερειακή σταθερότητα και το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου παραμένουν, ενώ η διπλωματική λύση εξαρτάται από την επαλήθευση της καταστροφής του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340