Δασμοί Τραμπ: ο Νέος Γύρος

Ιούλιος 14, 2025.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, Πρόεδρος των ΗΠΑ, ανακοίνωσε στις 12 Ιουλίου 2025 την επιβολή δασμών 30% σε εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το Μεξικό, με ισχύ από την 1η Αυγούστου 2025. Η ανακοίνωση έγινε μέσω επιστολών προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την Πρόεδρο του Μεξικού Κλαούντια Σάινμπαουμ, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο Truth Social. Οι δασμοί εντάσσονται στη στρατηγική Τραμπ για «αμοιβαίο» εμπόριο, με στόχο τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Η ΕΕ και το Μεξικό εξέφρασαν απογοήτευση, με την ΕΕ να προειδοποιεί για αντιμέτρα, ενώ η Ελλάδα, με χαμηλή εξάρτηση από εξαγωγές στις ΗΠΑ (€2,41 δισ.), επηρεάζεται λιγότερο σε σχέση με άλλες χώρες, ιδιαίτερα στα αγροδιατροφικά προϊόντα (€744 εκατ.).

Ανακοίνωση και Στόχοι των Δασμών

• Λεπτομέρειες Ανακοίνωσης:
  • Οι δασμοί 30% θα εφαρμοστούν σε όλα τα προϊόντα από ΕΕ και Μεξικό από 1η Αυγούστου 2025, εκτός από τομεακούς δασμούς (π.χ., 25% στα αυτοκίνητα).
  • Ο Τραμπ απείλησε με υψηλότερους δασμούς σε περίπτωση αντιποίνων, δηλώνοντας ότι θα προσθέσει το ποσοστό των αντιμέτρων στο 30%.
  • Οι επιστολές απευθύνονταν σε 24 χώρες και την ΕΕ (27 κράτη), με δασμούς από 20% έως 50%, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εμπορικής εκστρατείας.
• Στόχοι Τραμπ:
  • Μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, το οποίο το 2024 έφτασε τα $235,6 δισ. με την ΕΕ και τα $505 δισ. με το Μεξικό (κυρίως αγροτικά προϊόντα: 69% λαχανικά, 51% φρούτα).
  • Ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής με εξαίρεση από δασμούς για εταιρείες που κατασκευάζουν στις ΗΠΑ.
  • Πίεση για «αμοιβαίο» εμπόριο, κατηγορώντας την ΕΕ για μη αμοιβαίες εμπορικές πολιτικές (δασμοί, μη δασμολογικά εμπόδια).

Αντίδραση ΕΕ και Μεξικού

• Ευρωπαϊκή Ένωση:
  • Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι οι δασμοί 30% θα διαταράξουν τις διατλαντικές αλυσίδες εφοδιασμού, βλάπτοντας επιχειρήσεις και καταναλωτές. Επιβεβαίωσε τη δέσμευση για διαπραγματεύσεις έως την 1η Αυγούστου, αλλά προειδοποίησε για «ανάλογα αντίμετρα» ύψους €24,54 δισ. σε αμερικανικά προϊόντα, αν δεν επιτευχθεί συμφωνία.
  • Ο Εμμανουέλ Μακρόν εξέφρασε «ισχυρή αποδοκιμασία», καλώντας για «αποφασιστική υπεράσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων» μέσω του Anti-Coercion Instrument της ΕΕ.
  • Ο Μπερντ Λάνγκε, επικεφαλής της Επιτροπής Εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου, χαρακτήρισε την κίνηση «χαστούκι στις διαπραγματεύσεις», ζητώντας άμεσα αντίμετρα.
  • Η Ιταλία (Γ. Μελόνι) τάχθηκε υπέρ μιας «δίκαιης συμφωνίας», απορρίπτοντας έναν εμπορικό πόλεμο.
• Μεξικό:
  • Η Κλαούντια Σάινμπαουμ χαρακτήρισε τους δασμούς «άδικους», τονίζοντας ότι η κυριαρχία του Μεξικού δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Δεσμεύτηκε για συνέχιση των συνομιλιών για την προστασία επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας.
  • Το Μεξικό επικαλέστηκε το USMCA (2020), ζητώντας διευκρινίσεις για εξαιρέσεις, καθώς τα USMCA-συμβατά προϊόντα ενδέχεται να παραμείνουν αδασμολόγητα, όπως στην περίπτωση του Καναδά.
  • Ο υπουργός Οικονομίας Μαρσέλο Έμπραρντ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ ενημέρωσαν το Μεξικό στις 11 Ιουλίου για τους δασμούς, με τις διαπραγματεύσεις να συνεχίζονται.

Επιπτώσεις στην Ελλάδα

• Ελληνικές Εξαγωγές:
  • Οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ ανέρχονται σε €2,41 δισ. (2024), με τα αγροδιατροφικά προϊόντα (ελαιόλαδο, φρούτα, ψάρια) να αποτελούν το €744 εκατ. (31%). Οι δασμοί 30% (από 17% στα αγροτικά) θα πλήξουν αυτά τα προϊόντα, ιδιαίτερα λόγω ανταγωνισμού από χώρες με χαμηλότερους δασμούς (π.χ., 10%).
  • Η Ελλάδα, ωστόσο, είναι λιγότερο εκτεθειμένη λόγω της μικρής εξάρτησης από εξαγωγές προς τις ΗΠΑ (2,5% του ΑΕΠ) και της κυριαρχίας του τουρισμού (€20 δισ., 9% ΑΕΠ), όπως αναφέρει η JP Morgan.
• Ανθεκτικότητα:
  • Το Χρηματιστήριο Αθηνών (+27,1% α’ εξάμηνο 2025) παραμένει ελκυστικό, με την JP Morgan να διατηρεί σύσταση overweight λόγω χαμηλού κινδύνου και υψηλών αποδόσεων (10% μερίσματα τραπεζών). Η Euronext (€399 εκατ. εξαγορά) ενισχύει τη ρευστότητα, παρά τον κίνδυνο εκροής $65 εκατ. από την αναβάθμιση σε ανεπτυγμένη αγορά (2026-2027).
• Προκλήσεις:
  • Οι δασμοί ενδέχεται να αυξήσουν το κόστος εισαγωγών στις ΗΠΑ, πιέζοντας τις ελληνικές εξαγωγές, ιδιαίτερα τα αγροδιατροφικά (ελαιόλαδο, φρούτα), που ανταγωνίζονται προϊόντα από χώρες με χαμηλότερους δασμούς.
  • Η ακρίβεια στην Ελλάδα (πληθωρισμός 2,8%, Ιούνιος 2025) και η μισθολογική στασιμότητα (-34,3% πραγματικοί μισθοί) επιδεινώνουν την κατάσταση για τα νοικοκυριά, περιορίζοντας την εσωτερική κατανάλωση.

Ευρύτερο Πλαίσιο και Διεθνείς Αντιδράσεις

• «Ημέρα Απελευθέρωσης» και Δασμολογική Στρατηγική:
  • Τον Απρίλιο 2025, ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 10% παγκοσμίως και υψηλότερους σε 60 χώρες, με 90ήμερη αναστολή για διαπραγματεύσεις. Μέχρι τον Ιούλιο, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βιετνάμ κατέληξαν σε προκαταρκτικές συμφωνίες.
  • Οι νέοι δασμοί (20%-50%) σε 24 χώρες και την ΕΕ αποτελούν κλιμάκωση, με τον Τραμπ να απειλεί περαιτέρω αύξηση του βασικού δασμού σε 20% παγκοσμίως.
  • Τα έσοδα από δασμούς έφτασαν τα $100 δισ. το 2024-2025, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, αλλά προκαλούν οικονομική αβεβαιότητα και πιέσεις σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
• Αντιδράσεις ΕΕ:
  • Η ΕΕ, με εμπορικό πλεόνασμα €197 δισ. έναντι των ΗΠΑ (2024), θεωρεί τους δασμούς «άδικους», υποστηρίζοντας ότι η οικονομία της είναι ανοιχτή (μέσος δασμός ΕΕ: 1,35%, ΗΠΑ: 1,47%).
  • Η ΕΕ εγκατέλειψε σχέδια για φόρους σε ψηφιακές υπηρεσίες (X, Google, Microsoft) για να εξευμενίσει τις ΗΠΑ, αλλά η ανακοίνωση των 30% δασμών ανέτρεψε τις διαπραγματεύσεις.
  • Η Γερμανία πιέζει για γρήγορη συμφωνία λόγω της εξάρτησης της αυτοκινητοβιομηχανίας της (27,5% δασμοί ήδη σε ισχύ), ενώ η Γαλλία ζητά σκληρότερη στάση.
• Γεωπολιτικό Πλαίσιο:
  • Η ΕΕ θυσιάζει εμπορικές θέσεις για την ασφάλεια, λόγω εξάρτησης από τις ΗΠΑ για άμυνα έναντι της Ρωσίας. Η σύνοδος του ΝΑΤΟ (Ιούνιος 2025) κατέδειξε την ανάγκη για 5-10 χρόνια ώστε η ΕΕ να γίνει αυτάρκης σε αεροσκάφη, πυραύλους και πληροφορίες.
  • Η υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία (όπλα) επηρεάζει τις διαπραγματεύσεις, με την ΕΕ να αποφεύγει κλιμάκωση για να διατηρήσει τη συμμαχία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 30% σε ΕΕ και Μεξικό από 1η Αυγούστου 2025, στο πλαίσιο της «Ημέρας Απελευθέρωσης», πιέζοντας για μείωση του εμπορικού ελλείμματος ($235,6 δισ. με ΕΕ, $505 δισ. με Μεξικό). Η ΕΕ, με εξαγωγές $553 δισ. (2022), και το Μεξικό, με 69% των λαχανικών και 51% των φρούτων στις ΗΠΑ, θεωρούν τους δασμούς άδικους, προετοιμάζοντας αντιμέτρα (€24,54 δισ.) αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις. Η Ελλάδα, με εξαγωγές €2,41 δισ. (31% αγροδιατροφικά), επηρεάζεται λιγότερο λόγω τουρισμού (€20 δισ.) και χαμηλής εξάρτησης από τις ΗΠΑ, αλλά κινδυνεύει από ανταγωνισμό (χώρες με δασμούς 10%). Η ΕΕ, εξαρτημένη από τις ΗΠΑ για άμυνα, διστάζει να κλιμακώσει, παρά την πίεση από τη Γαλλία για σκληρή στάση και τη Γερμανία για συμβιβασμό. Ένας εμπορικός πόλεμος φαίνεται πιθανός, με την ΕΕ να συνεχίζει τις συνομιλίες έως την 1η Αυγούστου, ενώ η ακρίβεια στην Ελλάδα (2,8%) και η μισθολογική στασιμότητα (-34,3%) επιδεινώνουν τις πιέσεις στα νοικοκυριά.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340