Οι Μισθοί, η Οικονομία, και οι Προκλήσεις στην Ελλάδα

Οι Μισθοί, η Οικονομία, και οι Προκλήσεις στην Ελλάδα

Ιούνιος 19, 2025.

Καθηλωμένοι Μισθοί και Οικονομικές Ανισότητες

Το κείμενο, βασισμένο στην έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία το 2024, αποτυπώνει την απώλεια αγοραστικής δύναμης των μισθωτών, με τον πραγματικό μισθό να μειώνεται κατά 32,8% την τελευταία 15ετία (2009-2024). Παρά την ανάκαμψη της οικονομίας, οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι, η υποκειμενική φτώχεια των μισθωτών φτάνει το 57,1%, και η κατανάλωση των νοικοκυριών που εξαρτώνται από μισθούς δεν αυξάνεται. Η έκθεση αναδεικνύει διαρθρωτικά προβλήματα, όπως το παραγωγικό έλλειμμα, την επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, και την υπερβολική εξάρτηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ τονίζει την ανάγκη για αναμόρφωση της αγοράς εργασίας.

Απώλεια Πραγματικού Μισθού και Φτώχεια

Η έκθεση καταγράφει σημαντική μείωση του πραγματικού μισθού:

  • 2009-2024: Μείωση κατά 32,8%, λόγω της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων, και του πληθωρισμού.
  • 2019-2024: Μείωση κατά 1,1%, παρά την αύξηση 2,9% το 2023-2024, υποδεικνύοντας ότι οι πρόσφατες αυξήσεις (π.χ. κατώτατος μισθός) δεν αντισταθμίζουν τις απώλειες.
    Η υποκειμενική φτώχεια των μισθωτών εκτοξεύτηκε στο 57,1% το 2024, το υψηλότερο στην ΕΕ, ξεπερνώντας τη Βουλγαρία κατά 28,6%. Επιπρόσθετα:
  • Η σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση των μισθωτών έφτασε το 8,8% (από 8% το 2023), δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία.
  • Το 29,3% των μισθωτών αδυνατεί να ξοδέψει μικρά ποσά για προσωπικές ανάγκες (από 27,9% το 2023), ενώ το 23,5% δεν μπορεί να συμμετάσχει σε δραστηριότητες αναψυχής.
    Αυτά τα στοιχεία αποτυπώνουν την υποβάθμιση της διαβίωσης και την αδυναμία των μισθών να εξασφαλίσουν αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο.

Κατανάλωση και Κατανομή Εισοδήματος

Η μέση μηνιαία πραγματική κατανάλωση των νοικοκυριών που εξαρτώνται από μισθούς παρέμεινε στάσιμη το 2019-2024, ενώ:

  • Η κατανάλωση των αυτοαπασχολούμενων μειώθηκε.
  • Η κατανάλωση των εργοδοτών σχεδόν διπλασιάστηκε, υπογραμμίζοντας την ανισοκατανομή πλούτου.
    Μεταξύ 2019-2023:
  • Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 8,3 δισ. ευρώ, και η κατανάλωση κατά 7,9 δισ. ευρώ.
  • Οι πραγματικοί μισθοί συνεισέφεραν μόνο 130 εκατ. ευρώ, ενώ το εισόδημα από μη μισθωτή εργασία (π.χ. αυτοαπασχόληση) αυξήθηκε κατά 2,6 δισ. ευρώ και το εισόδημα από πλούτο (π.χ. μερίσματα, ακίνητα) κατά 4,5 δισ. ευρώ.
    Η Ελλάδα είχε τη δεύτερη μικρότερη συμβολή των μισθών στην αύξηση εισοδημάτων στην ΕΕ, αποκαλύπτοντας την περιορισμένη συνεισφορά της μισθωτής εργασίας στην ευημερία.

Αγορά Εργασίας και Απασχόληση

Παρά τη βελτίωση δεικτών, η αγορά εργασίας παραμένει προβληματική:

  • Το ποσοστό απασχόλησης το 2024 ήταν το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ (μόνο πάνω από την Ιταλία).
  • Η διαφορά απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη στην ΕΕ-27.
  • Η απόκλιση απασχόλησης μεταξύ ηλικιών 40-64 και 15-39 ετών ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στην ΕΕ.
  • Το ποσοστό απασχόλησης αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (80,3%) ήταν το χαμηλότερο στην ΕΕ, υποδεικνύοντας υποαπασχόληση των υψηλά καταρτισμένων.
    Η απορρύθμιση εργασιακών θεσμών και η υποβάθμιση συνθηκών απασχόλησης επιδεινώνουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας, περιορίζοντας τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Οικονομικές Εξελίξεις και Διαρθρωτικά Προβλήματα

  • Επενδύσεις: Το 2024 οι επενδύσεις ξεπέρασαν τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά το α’ τρίμηνο 2025 κατέγραψαν αρνητική μεταβολή (-6,1%, ΕΛΣΤΑΤ). Οι επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό ήταν ελαφρώς υψηλότερες από την ΕΕ, αλλά σε έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) υστερούν. Η μεταποίηση παρουσιάζει περιορισμένη δυναμική, με τις επενδύσεις να κατευθύνονται κυρίως σε κατασκευές. Η εξάρτηση από το Ταμείο Ανάκαμψης (26% των επιχειρηματικών επενδύσεων το 2023, υψηλότερο στην ΕΕ) εγείρει ανησυχίες για τη βιωσιμότητα μετά τη λήξη του προγράμματος.
  • Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: Επιδεινώθηκε σε έλλειμμα 6,4% του ΑΕΠ το 2024, λόγω αυξημένων εισαγωγών ενδιάμεσων αγαθών, αποκαλύπτοντας το παραγωγικό έλλειμμα. Το 77,1% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων κατευθύνθηκε σε χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες και ακίνητα, αντί για παραγωγικούς κλάδους.
  • Δημοσιονομία: Το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 4,8% του ΑΕΠ το 2024 (από 2% το 2023), το υψηλότερο από το 1995, ενώ το συνολικό πλεόνασμα ήταν 1%. Η δημοσιονομική προσαρμογή και η αύξηση του ΑΕΠ ενίσχυσαν τη φερεγγυότητα του δημόσιου τομέα, με προβλέψεις για διατήρηση υψηλών πλεονασμάτων το 2025-2026.
  • Εξωστρέφεια: Η μετάβαση σε καλύτερους όρους εμπορίου το 2019-1984 βελτίωσε την εξωστρέφεια της μεταποίησης, αλλά το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε λόγω αδυναμίας υποκατάστασης εισαγωγών, ιδιαίτερα τεχνολογικών αγαθών.

Μια Ανάκαμψη με Κοινωνικό και Παραγωγικό Κόστος

Η ελληνική οικονομία το 2024 παρουσιάζει ανάκαμψη, με πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, αύξηση ΑΕΠ (2,2% το 2025), και βελτίωση εξωστρέφειας, αλλά τα διαρθρωτικά προβλήματα παραμένουν βαθιά:

  • Οι μισθοί μειώθηκαν κατά 32,8% (2009-2024), με την υποκειμενική φτώχεια (57,1%) και τη στέρηση (8,8%) να πλήττουν τους μισθωτούς.
  • Η κατανάλωση των μισθωτών είναι στάσιμη, ενώ ο πλούτος συγκεντρώνεται σε εργοδότες και εισοδήματα από περιουσία.
  • Η αγορά εργασίας υπολείπεται, με χαμηλή απασχόληση, ιδιαίτερα για νέους και πτυχιούχους, και μεγάλες ανισότητες φύλου.
  • Το παραγωγικό έλλειμμα και η εξάρτηση από εισαγωγές διευρύνουν το εμπορικό έλλειμμα (6,8% του ΑΕΠ), ενώ οι επενδύσεις εξαρτώνται υπερβολικά από το Ταμείο Ανάκαμψης.
    Η έκθεση καλεί για αναμόρφωση της αγοράς εργασίας, στήριξη εισοδημάτων, και παραγωγικές επενδύσεις για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και η μακροχρόνια ευημερία.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

 

 

 

 

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340

Share this post