Εμπορικός Πόλεμος ΗΠΑ-ΕΕ και Δασμοί 17% στα Γεωργικά Προϊόντα

Ιούλιος 06, 2025.

Οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, απειλούν να επιβάλουν δασμούς 17% στις γεωργικές εξαγωγές της ΕΕ, κλιμακώνοντας την εμπορική σύγκρουση με τις Βρυξέλλες, λίγο πριν τη λήξη της προθεσμίας της 9ης Ιουλίου 2025. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, οι δασμοί μπορεί να φτάσουν το 50% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα, με πιθανά αντίποινα από την ΕΕ. Η κίνηση αυτή επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα, καθώς οι γεωργικές εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ (αξίας €2,5 δισ. το 2024) αποτελούν σημαντικό κομμάτι του εμπορίου της. Ο Τραμπ ζητά εξαιρέσεις κανονισμών για αμερικανικές εταιρείες και μείωση του εμπορικού πλεονάσματος της ΕΕ (€198 δισ. σε αγαθά, €50 δισ. συνολικά το 2024).

Η Απειλή των Δασμών και η Προθεσμία

• Δασμοί 17% στα Γεωργικά Προϊόντα:
  • Οι ΗΠΑ προτείνουν δασμούς 17% στις γεωργικές εξαγωγές της ΕΕ, χαμηλότερους από το αρχικό 20%, αλλά υψηλότερους από το επιθυμητό για την ΕΕ μηδενικό ποσοστό.
  • Εάν δεν υπάρξει συμφωνία έως τις 9 Ιουλίου 2025, οι δασμοί μπορεί να κλιμακωθούν σε 20% για όλα τα προϊόντα, με πιθανή περαιτέρω αύξηση στο 50% μετά την 90ήμερη αναστολή.
• Επιπτώσεις στην Ελλάδα:
  • Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ (€2,5 δισ., κυρίως ελαιόλαδο, φρούτα, και γαλακτοκομικά) θα πληγούν, αυξάνοντας το κόστος για Αμερικανούς εισαγωγείς και πιθανώς μειώνοντας τη ζήτηση.
  • Οι δασμοί ενδέχεται να πλήξουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων έναντι άλλων αγορών (π.χ., Καναδάς, Αυστραλία).
• Αντίποινα της ΕΕ:
  • Η ΕΕ ετοιμάζει αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα αξίας €95 δισ., στοχεύοντας γεωργικά (π.χ., σόγια, πουλερικά), βιομηχανικά (π.χ., Boeing, αυτοκίνητα), και καταναλωτικά προϊόντα (π.χ., μπέρμπον).
  • Τα αντίποινα μπορεί να ξεκινήσουν από την 1η Απριλίου και να κλιμακωθούν έως τις 13 Απριλίου, εάν δεν υπάρξει συμφωνία.

Αιτήματα Τραμπ και Διαπραγματεύσεις

• Αιτήματα των ΗΠΑ:
  • Ο Τραμπ ζητά από την ΕΕ να παρέχει ευρείες εξαιρέσεις από κανονισμούς (π.χ., πρότυπα ασφάλειας, περιβαλλοντικοί κανόνες) για αμερικανικές εταιρείες και να μειώσει το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ (€50 δισ. το 2024).
  • Επιδιώκει επαναπατρισμό παραγωγής στις ΗΠΑ, κατηγορώντας την ΕΕ ότι «εκμεταλλεύεται» την Ουάσινγκτον εμπορικά.
• Διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ:
  • Ο Μάρος Σέφκοβιτς, Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, συναντήθηκε με Αμερικανούς αξιωματούχους, περιγράφοντας τις συνομιλίες ως «παραγωγικές» και στοχεύοντας σε μια φιλόδοξη διατλαντική συμφωνία.
  • Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εκφράζει ελπίδα για μια «συμφωνία επί της αρχής» πριν την προθεσμία, ώστε να συνεχιστούν οι συνομιλίες.
  • Η ΕΕ είναι ανοιχτή σε 10% καθολικό δασμό και προτείνει απλούστευση μη δασμολογικών φραγμών (π.χ., LNG, τεχνητή νοημοσύνη), αλλά απορρίπτει μια νέα συμφωνία τύπου TTIP.
• Πιέσεις Τραμπ:
  • Ο Τραμπ στέλνει 10-12 επιστολές σε εμπορικούς εταίρους (συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ) στις 4 Ιουλίου, με επιπλέον επιστολές τις επόμενες ημέρες, καθορίζοντας δασμούς από 10% έως 70%, που θα τεθούν σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2025.
  • Η στρατηγική του περιλαμβάνει τελεσίγραφα για να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις, με ορισμένες χώρες να μην έχουν λόγο στο επίπεδο των δασμών.

Οικονομικές και Παγκόσμιες Επιπτώσεις

• Σημασία της Εμπορικής Σχέσης ΗΠΑ-ΕΕ:
  • Η σχέση ΗΠΑ-ΕΕ αντιπροσωπεύει το 30% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών, με κύρια προϊόντα τα φαρμακευτικά, οχήματα, και πετρελαϊκά.
  • Το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ (€198 δισ. σε αγαθά, €148 δισ. σε υπηρεσίες) εντείνει τις εντάσεις, καθώς ο Τραμπ το θεωρεί «άδικο».
• Παγκόσμιες Επιπτώσεις:
  • Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι οι δασμοί Τραμπ (από 2% σε 15,4% το 2025) θα πλήξουν την παγκόσμια ανάπτυξη (2,9% το 2025-2026, -0,2% από προβλέψεις Μαρτίου) και θα αυξήσουν τον πληθωρισμό.
  • Οι δασμοί αυξάνουν το κόστος αγαθών για καταναλωτές και επιχειρήσεις, διαταράσσουν αλυσίδες εφοδιασμού, και απειλούν την παγκόσμια συνεργασία.
• Ελληνική Οικονομία:
  • Οι δασμοί 17% θα αυξήσουν το κόστος των ελληνικών γεωργικών εξαγωγών, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα σε μια αγορά που απορροφά €2,5 δισ. ετησίως.
  • Η ελληνική αγορά ήδη υπέστη απώλειες κεφαλαιοποίησης (-7,93 δισ.) λόγω φόβων για εμπορικό πόλεμο.
  • Η ΕΕ εξετάζει αντίποινα, που μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές για Έλληνες καταναλωτές (π.χ., αύξηση κόστους εισαγόμενων αμερικανικών προϊόντων).

Πιθανά Σενάρια και Αντιδράσεις

• Εάν Επιτευχθεί Συμφωνία:
  • Μια συμφωνία επί της αρχής πριν τις 9 Ιουλίου μπορεί να διατηρήσει τους δασμούς στο 10% ή να εξασφαλίσει εξαιρέσεις για κλάδους όπως τα γεωργικά προϊόντα, δίνοντας χρόνο για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.
  • Η ΕΕ είναι πρόθυμη να αποδεχθεί 10% καθολικό δασμό και να συνεργαστεί σε τομείς όπως το LNG και η τεχνητή νοημοσύνη.
• Εάν Αποτύχουν οι Διαπραγματεύσεις:
  • Οι δασμοί θα κλιμακωθούν σε 20% (ή έως 50%), πλήττοντας τις εξαγωγές της ΕΕ και οδηγώντας σε αντίποινα που θα στοχεύουν αμερικανικά προϊόντα.
  • Οι επιπτώσεις θα περιλαμβάνουν αύξηση τιμών, επιβράδυνση ανάπτυξης (1,5% στις ΗΠΑ το 2025, ΟΟΣΑ), και διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού.
• Ελληνική Στρατηγική:
  • Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις της Κομισιόν. Η ενεργειακή συνεργασία με τις ΗΠΑ (π.χ., LNG) μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί.
  • Η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μπορεί να πλήξει την ελληνική ανάπτυξη (2,2%, ΚΕΠΕ) και να αυξήσει τον πληθωρισμό (3,1%, Scope).

Συμπέρασμα

Η απειλή του Τραμπ για δασμούς 17% στα γεωργικά προϊόντα της ΕΕ, με προθεσμία την 9η Ιουλίου 2025, κλιμακώνει τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-ΕΕ, με άμεσο αντίκτυπο στην Ελλάδα (€2,5 δισ. εξαγωγές). Οι ΗΠΑ πιέζουν για εξαιρέσεις κανονισμών και μείωση του πλεονάσματος της ΕΕ (€50 δισ.), ενώ η ΕΕ επιδιώκει συμφωνία για να αποφύγει δασμούς έως 50%. Οι διαπραγματεύσεις, υπό τον Μάρο Σέφκοβιτς και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είναι κρίσιμες, αλλά η πίεση του Τραμπ (με 10-12 επιστολές δασμών έως 70%) περιορίζει τον χρόνο. Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν αύξηση τιμών, διαταραχή εφοδιασμού, και επιβράδυνση ανάπτυξης (2,9% παγκοσμίως, ΟΟΣΑ). Η Ελλάδα, ευάλωτη λόγω γεωργικών εξαγωγών, χρειάζεται στρατηγική προσαρμογή και ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΕ για να μετριάσει τις ζημιές.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340