Η Federal Reserve Αντιμέτωπη με την Κρίση στη Μέση Ανατολή

Ιούνιος 18, 2025.

Μια Πολύπλοκη Εξίσωση για τη Fed

Το κείμενο εξετάζει την πρόκληση που αντιμετωπίζει η Federal Reserve (Fed) στη χάραξη νομισματικής πολιτικής, εν μέσω της κλιμάκωσης του πολέμου Ισραήλ-Ιράν, που εισέρχεται στην έκτη ημέρα του στις 18 Ιουνίου 2025. Η άνοδος των τιμών πετρελαίου, η πιθανότητα αμερικανικής στρατιωτικής εμπλοκής, και οι πιέσεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για μείωση επιτοκίων περιπλέκουν τις αποφάσεις της Fed, η οποία καλείται να εξισορροπήσει πληθωρισμό, ανάπτυξη, και απασχόληση. Η διήμερη συνεδρίαση της Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC) ξεκίνησε χθες, με τις αγορές να παρακολουθούν στενά τις δηλώσεις του Προέδρου Τζερόμ Πάουελ.

Η Κρίση στη Μέση Ανατολή και οι Αγορές

Η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν κυριαρχεί στις αγορές, με τον Τραμπ να απαιτεί άνευ όρων παράδοση του Ιράν και να προειδοποιεί ότι η υπομονή των ΗΠΑ εξαντλείται. Οι ανησυχίες για περαιτέρω κλιμάκωση και αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή ενισχύουν την αβεβαιότητα. Ο Τζόζεφ Καπούρσο της Commonwealth Bank of Australia σημειώνει ότι τα σχόλια του Τραμπ υποδηλώνουν «αύξηση της επικινδυνότητας» στη Μέση Ανατολή, με τις αγορές να προεξοφλούν κινδύνους, όπως φαίνεται από:

• Την άνοδο των τιμών πετρελαίου (Brent ~$135, +9% από τις επιθέσεις).
• Τις διακυμάνσεις στα νομίσματα (π.χ. ενίσχυση ευρώ +11% YTD).
  Οι αναλυτές προβλέπουν ότι ένα κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα μπορούσε να εκτοξεύσει το πετρέλαιο στα $130/βαρέλι, πυροδοτώντας πληθωρισμό στις ΗΠΑ στο 6%, με επιπτώσεις σε φυσικό αέριο και αλυσίδες εφοδιασμού.

Διλήμματα Νομισματικής Πολιτικής

Η Fed βρίσκεται σε σταυροδρόμι, με αντικρουόμενα σενάρια:

• Μετριοπαθείς αναλυτές: Υποστηρίζουν ότι ένα πετρελαϊκό σοκ θα ενισχύσει την επιφυλακτικότητα της Fed για μείωση επιτοκίων, λόγω προσωρινής αύξησης του πληθωρισμού.
• Υπέρμαχοι μείωσης επιτοκίων: Ο Ράιαν Σουίτ της Oxford Economics προβλέπει ότι μια παρατεταμένη άνοδος πετρελαίου θα μειώσει τη ζήτηση και θα πλήξει την αγορά εργασίας, ωθώντας τη Fed να μειώσει τα επιτόκια νωρίτερα, πιθανώς τον Δεκέμβριο 2025. Ιστορικά, η Fed αγνοεί προσωρινές πληθωριστικές πιέσεις από πετρέλαιο, αλλά μια επίμονη άνοδος θα μπορούσε να απειλήσει την ανάπτυξη περισσότερο από τον πληθωρισμό.
• Μειοψηφία: Θεωρεί ότι ένα πληθωριστικό σπιράλ από το πετρέλαιο θα οδηγήσει σε αύξηση επιτοκίων, καθυστερώντας τις μειώσεις μέχρι το 2026.
  Ο Στίβεν Ζουνό της Bank of America προειδοποιεί για στασιμοπληθωρισμό, όπου η αύξηση του πληθωρισμού συνοδεύεται από επιβράδυνση της οικονομίας, δυσκολεύοντας την επιλογή μεταξύ ανάπτυξης και τιμών.

Πιέσεις Τραμπ και Δημοσιονομικές Ανησυχίες

Ο Τραμπ ασκεί έντονη πίεση στον Τζερόμ Πάουελ, απαιτώντας μείωση επιτοκίων κατά 2% για να μειωθεί το κόστος του ομοσπονδιακού χρέους, που έφτασε τα $776 δισ. σε τόκους τους τελευταίους 8 μήνες (+7% από πέρυσι). Το χρέος των ΗΠΑ, πάνω από $33 τρισ., επιδεινώνεται από:

• Λήξεις χρέους ($7 τρισ. μέχρι τέλος 2025, Nomura).
• Υψηλότερα επιτόκια, κληρονομιά της μάχης της Fed κατά του πληθωρισμού.
  Η Moody’s υποβάθμισε την αξιολόγηση των ΗΠΑ, επικαλούμενη το αυξανόμενο κόστος χρέους. Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι η μείωση επιτοκίων θα εξοικονομήσει $600 δισ. ετησίως, αλλά οι οικονομολόγοι, όπως ο Μάικλ Φερόλι της JPMorgan, προειδοποιούν ότι μια τέτοια κίνηση χωρίς μακροοικονομική δικαιολόγηση θα πυροδοτήσει πληθωρισμό και υψηλότερες αποδόσεις ομολόγων, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Η Στέφανι Ροθ της Wolfe Research τονίζει ότι η δημοσιονομική κατάσταση δεν εμπίπτει στην εντολή της Fed, που επικεντρώνεται σε σταθερότητα τιμών και απασχόληση.

Η Στάση της Fed και οι Προσδοκίες

Η FOMC αναμένεται να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια (περίπου 4,75%-5%) στη συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου, με το ενδιαφέρον να στρέφεται στη συνέντευξη Τύπου του Πάουελ. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι ο Πάουελ θα παραμείνει επιφυλακτικός για τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, καθώς:

• Είναι νωρίς για εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου.
• Η κρίση δεν θα αντικατοπτρίζεται στις οικονομικές προβλέψεις της Fed.
  Ο Torsten Sløk της Apollo εκτιμά ότι μια αύξηση πετρελαίου κατά $10/βαρέλι θα μειώσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 0,4% και θα αυξήσει τον πληθωρισμό κατά 0,35% (0,2% από ενέργεια, 0,15% από δευτερογενείς επιπτώσεις). Η Fed δίνει προτεραιότητα στην απασχόληση, σύμφωνα με τον Τζόζεφ Γουάνγκ, αλλά μόνο αν οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες πληθωρισμού παραμείνουν σταθερές. Η πρόσφατη αύξηση αυτών των προσδοκιών λόγω της κρίσης περιπλέκει την απόφαση.

Μια Νομισματική Πρόκληση χωρίς Εύκολες Λύσεις

Η Federal Reserve αντιμετωπίζει μια σύνθετη εξίσωση στη συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 2025, με την κρίση Ισραήλ-Ιράν να πυροδοτεί άνοδο πετρελαίου και αβεβαιότητα για την αμερικανική εμπλοκή. Η πιθανότητα στασιμοπληθωρισμού (υψηλότερος πληθωρισμός, χαμηλότερη ανάπτυξη) διχάζει τους αναλυτές, με σενάρια από μείωση επιτοκίων τον Δεκέμβριο έως αύξηση το 2026. Οι πιέσεις Τραμπ για μείωση επιτοκίων λόγω του ομοσπονδιακού χρέους ($776 δισ. τόκοι) έρχονται σε αντίθεση με την ανεξαρτησία της Fed και την εντολή της για σταθερότητα τιμών και απασχόληση. Ο Πάουελ αναμένεται να παραμείνει επιφυλακτικός, με τις αγορές να περιμένουν σαφήνεια για την αντίδραση της Fed στο πετρελαϊκό σοκ και την ευρύτερη γεωπολιτική κρίση.

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ

Ν Κουντουριώτου 19, Θεσσαλονίκη.

[email protected]

+30 2310 402 340